Czterej pancerni i pies

Reżyseria: Nałęcki Konrad

Rok: 1966–1970

Lokacje: Inowłódz, Studzianna–Poświętne, Wolbórz

Jeden z najbardziej znanych polskich seriali, opowiadający przygody załogi ”Rudego”,czyli czołgu nr 102 I Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte. Młodzi żołnierze przemierzają terytorium Polski walcząc z okupantem o jej wyzwolenie. Oprócz czterech czołgistów, załogę czołgu stanowił także wyjątkowy żołnierz – wilczur Szarik. Serial doczekał się nawet poświęconej mu książki – przewodnika autorstwa Marka Łazarza, gdzie wśród różnych akcentów okołofilmowych przedstawione zostały również plenery. Wśród tych ostatnich bogato reprezentowane jest województwo łódzkie. W samej Łodzi wykorzystano dwie wille położone po sąsiedzku – należące w przeszłości do Reinholda i Józefa Richterów, stojące przy ul. Skorupki, na terenie parku im. Klepacza. Oba przeobraziły się w pałac w Schwarzer Forst. W dawnej willi Reinholda Richtera Lidkę i Grigorija witają niemieccy „mieszkańcy” pałacu. Pałac „zagrał” tylko z zewnątrz, wnętrza to już druga ze wspomnianych rezydencji. Tu Czereśniak stara się obudzić resztę załogi granatem, tu także smaży dla nich jajecznicę.

Makieta Bramy Brandenburskiej w Aleksandrowie

Na terenie lotniska polowego w Aleksandrowie Łódzkim wybudowano makietę berlińskiej Bramy Brandenburskiej, a także fragment zabudowy zniszczonych kamienic w centrum niemieckiej stolicy. Dekoracje te wykorzystano w filmie „Kierunek Berlin”, a następnie już gotową scenografię wykorzystali twórcy „pancernych”. Warto zaznaczyć że makieta Bramy wykonana została w skali 1:1. Duże zgrupowanie plenerów serialowych to okolice Pilicy. Nic dziwnego, w tych okolicach filmowcy pracujący przy serialu spędzili pół roku. Filmowcy pracowali w Poświętnem – tu Grigorij otwierał bramę pałacu w Schwarzer Forst „po czołgowemu”, a przez plac przy bazylice przechodzili Czereśniakowie. W Inowłodzu wykorzystano kościół św. Idziego – to kolejny obiekt który stał się pałacem w Schwarzer Forst. Tym razem charakterystyczna wieża kościoła przeobraziła się w pałacową wieżę, którą widzą z daleka członkowie załogi „Rudego”. Najpierw przy drodze z Lubochni zatrzymuje się ciężarówka z Lidką, Grigorijem i Czereśniakiem, a następnie „Rudy” z Jankiem, Gustlikiem i Wichurą. Oba zespoły obserwują z daleka wieżę. Inny inowłodzki plener to droga na Spałę. Na wysokości dzisiejszej kopalni chalcedonitu zrealizowana została scena w której załoga czołgu spotkała niemieckiego chłopca Arnolda, a Czereśniak próbował ciągnąć krowę za ciężarówką. Niedaleko Inowłodza, bo w Spale realizowane były ujęcia przy moście na Pilicy. Tutaj Czereśniak przeprawia się przez bagna aby zameldować w polskim dowództwie o pojmaniu pozostałych członków załogi. Z kolei w Tomaszowie wykorzystano most kolejowy na Pilicy – to o niego bili się z Niemcami „pancerni” w towarzystwie oddziału wachmistrza Kality. Również miejscowa przystań OSiR stała się plenerem – tu z wody wyłaniał się po przeprawie przez Odrę Czereśniak, przedostający się przez linie wroga. W graniczącej z Tomaszowem kopalni piasku Biała Góra także pracowali filmowcy. Tutaj skracana była lufa Rudego, a Gustlik ćwiczył celność czołgowego działa po tym zabiegu. Według fabuły strzelał na drugą stronę Odry, w rzeczywistości celował na drugą stronę Pilicy. Sam Tomaszów posiada jeszcze jeden ważny akcent związany z serialem – na terenie Skansenu Rzeki Pilicy umieszczona została tablica z mapą Nadpilicza i serialowymi plenerami układającymi się w szlak turystyczny. Okolice Pilicy to również Wolbórz i pobliskie Bogusławice. W filmie wykorzystano stado krów z miejscowego PGR (w Bogusławicach) – przeganiają je Grigorij i Czereśniak. W pobliskiej wsi Brudaki Gustlik z Czereśniakiem wychodzą w pole jako siewcy.

Grigorij i Czereśniak wśród krów z Bogusławic

W dalej od Pilicy położonym Ujeździe (chociaż niedaleko od Tomaszowa Mazowieckiego) wykorzystano miejscowy PGR. Przeobraził się w gospodarstwo, gdzie trafiają „pancerni” prowadzący krasulę i niemieckiego chłopca. Tu według fabuły ma miejsce atak Niemców na stado krów. Filmowcy pracowali również na poligonie w Raduczu blisko Rawy Mazowieckiej – tu realizowane były sceny ataku Niemców na gospodarstwo rolne, gdzie chwilowo stacjonowali „pancerni” (połączone zdjęcia z ujęciami z Ujazdu i Bogusławic). Więcej o filmie można przeczytać na stronie: tutaj oraz tutaj.